lundi 1 avril 2019

NTADGA



NTADGA

Hala a yé ntende i kôñi ni maton momasôna ma yé i nlélém liké ni liton li yé i ñemkédé. Ngandag malok ma loñ mee ma séga le bôt ba mboñ ntadga ndi ba sagag. Inyuu bôt ba kôba hala a nkobla le hikii mut a nlama yéñ i sak longe i lel bana bôt bape ingéda a ntelep i ñemkédé i ntadga. Inyuule ntadga i ñunda lama i ngii, liyééne li Hilôlômbi, ntut i Hilôlômbi. Ntadga i nene longe i mis ma mut, i gwé bé mahindi. Jon bôt ba kôba ingéda ba bé kon maséé inyuu bilonge bi mam Hilôlômbi a mbôñôl bo, ba bé naña ngand inyuu i ti Hilôlômbi bibégés ni bo ingéda ba nsak, malok map ma nkiha ni hémle ba nhémle Hilôlômbi le mam momasôna ma kil hi kokok. Hala wee béba i jôp bañ ingéda ba nsak tigale ba saa i béba i. Jon ba bé yoñ tat, hikii ngéda le mam ma kee longe. Jon bôt ba kôba ba bé yéñ i jôs béba hikii kel.
Yaônde, 13 libui li ñyéé 2009
               Nkam Pondi Pondi
http://antoinepondipondi.blogspot.com


SÔKBÔK NI LIBAG LI MBOG BIHÉGÉL



SÔKBÔK NI LIBAG LI MBOG BIHÉGÉL

         Bôt ba kôba ba bé yi le Hilôlômbi nyen a bi heg mut binam ni gwom gwobisôna bi yé i ngii, hisi ni malép. Hala wee binuga, tjobi ni bie, Hilôlômbi nyen a bi heg gwo. Hilôlômbi a bi heg i gwom bini inyule hala a bi lémél nye. Jon bôt ba kôba ba bé niñ ni boñ mam le ba ôbôs bañ i gwom Hilôlômbi a bi heg, ndi ba bé noñ mu i kokok i inyule a yé Batuupék. Mbog bihégél i yé mam Hilôlômbi a bi heg i bôdôl bi béé. Yon i ñunda njel. I njel i yon bôt ba kôba ba bé noñ tigale ba yôm, ba la habé boñ i mam ba nlama boñ. Jon u nog le, nlôm ñyéé, man a yé mag.

            Ingéda hégél yada i ntjé hala a nlona yubda libag li mbog bihégél.

                                                                                                     Yaônde, 22 hilônde 2010
                                                                     Nkam Pondi Pondi
http://antoinepondipondi.blogspot.com

LITEHE HILÔLÔMBI



LITEHE HILÔLÔMBI


Ingéda bôt ba kôba ba bi bol i Ngog Lituba, ba kahal kon woñi le i bôt ba            noñ bo, ba bép bo gwét. Ngim bon ba mee i bôdôl soohe Hilôlômbi le a sôs i    ngii le ba tehe nye, le a sôñ bo, le ba témb habañ minkol. Ba hoñol bilonge bi   mam a bi boñ bo i nwaa ba nsolop i Ngog Lituba.  
     Ndi man mee a bi tehe toi le Hilôlômbi a bi sôs i ngii inyuule a bi yémbél i          bôt ba bé jôs loñ mee. Jon bôt ba kôba ba bé téñés bé libag jap ndi ba bé yi       le ibale bo ndi ba nsal wee ba tehe Hilôlômbi, wee ba nog bipôdôl bi              Hilôlômbi, wee Hilôlômbi a nkônde ti bo banga hémle. Inyuule i mut a nyén péé Hilôlômbi a nhôya bé nye. Hilôlômbi nyen a yé Nkobol loñ mee, ilo yaga i boga ni boga. Jon bôt ba kôba ba bé waa bé soohe Hilôlômbi. Mut a nlama yi tééda ni gwélél libag li mbog bihégél.

Yaônde, 12 libui li ñyéé 2009
              Nkam Pondi Pondi
http://antoinepondipondi.blogspot.com


LIYAKLE



LIYAKLE

            Di nla kobol i buk ini le liyakle ni kal le hala a mbénge base ni i njel ini le mut a mbat ngim mut le  a pôdôs Hilôlômbi  inyuu yé noñnaga ni mam a ngwés bat Hilôlômbi.

            Ingéda bôt ba kôba ba bi yémbél i bôt ba bé jôs bo gwét le ba jôp i base i baôm mbom isi i Ngog Lituba, Hilôlômbi a hôla bôt ba kôba, ba yémbél i bôt ba bé jôs bo gwét. Ndi base i sôkbôk i lo.

            I base ini i nniiga man mee le Hilôlômbi a ñemble hikii mut, a nok i jam  hikii mut a kal , a mbat i ke bisu. Jon base i sôkbôk i nyi bé le ngim mut i nyakle mut numpe bisu bi Hilôlômbi. Bôt ba nla ke i tehe ngambi le a toñle bo i jam to i yom Hilôlômbi a kal bo. Ndi ngambi i nyakle bé mut bisu bi Hilôlômbi inyuule libôm li njinge li nha bé yom. Hala wee u nlama bé pide mut numpe. U nlama biine bot yoñ ñem yak Hilôlômbi nyetama. Hilôlômbi nyetama nyen a yé mpubi.

Yaônde, 04libui li ñyéé 2016
Nkam PondiPondi
http://antoinepondipondi.blospot.com
           

Ngéda i gwéha



Ngéda i gwéha

Wada  a bana lôm: mutlôm, mbog mee i nsébél nye le munlôm, wada ki a bana ôngba i nkégi u yaa, mbog mee i nsébél nye le : mudaa, nyetama a bana méé imaa i tôl, munlôm nye a bana libind ndi hikii wada a ba lémél nunu, hikii wada a konok maséé ni nunu. Hala nyen gwéha i jôp i pôla yap le hikii wada a sambal moo méé ni bo ibaa ba  samblana ni maséé, ba hiômôk, nunu i kegi nunu, ba nañlak, ba nun-naga mbom ni mbom, ba hôôbanaga. Kikii gwéha i ti bo lék, kel yada ba  ba ba niñi, hiom hi mbôô i munlôm hi let, hi nimbla, hiom hi mbôô i mudaa hi yek, hi nahla, ni munlôm a jubus ôk yéé lipondo i nwes mbôô, bo ibaa ba  nogog sôkbôk maséé ni mane, mane map ma yonok ni gwéha. I mbus ndék ngéda, libum li mudaa li nut ndi liholok ngi njôhge, gwéha  yap i yamb mayoo, mudaa a gwal man. Ba sébél nye le nyañ man, munlôm a yila isañ man jon u gwéé isañ, nyañ, man ni ngén mee ini le bee mutga maa i nkwo béé, i nkôn béé i nsel béé.

Munlôm a nlama bana ngim ngéda inyuu i gwés nwa. Hala wee munlôm a nlama yéñ i yi nwa.  I yi ini i yé i yééna nwa ngélé yada bititigi gwobisôna i ngim sondi. Ndi ibale bo a njôp i ndap ndi a tehe le nwa a haba ngim mbod le ngông malal i gwé nye, munlôm a nlama yééna nye. I munlôm a gwé ñamb, a nlama yééna hikii nwa ngélé yada i ngim sondi. Ingéda manyuu imaa ma mbéna tihba hala a nkônde at munlôm ni muda. Hala a yé nlélém ingéda munlôm ni mudaa ba mbéna malal. Hala a nkônde at libii jap. Mudaa a ngwés le a nôgdaga nlôm i pañ yéé. Hala wee munlôm ni mudaa ba yii ndap yada, ba mpôôna likôndô hikii kôkôwa. Jon bôt ba kôba ba bi kéne i ngen ini le : ni gwéhna ni sôôna habé di indi. Hala wee ingéda munlôm ni mudaa ba nkal le ba ngwéhna ba nlama habé sôôna mam.

 Mumlôm a nlama bé laana nwa ingéda nwa a nkon sôñ. Hala a nyé mbén bôt ba kôba ba bi yigle bés. Inyuu base i sôkbôk ingéda mudaa a nkon sôñ hala wee a kôli bé i leege nlôm le ba pôôna likôndô. Jon munlôm a tiigege bañ nwa bebee i hulul mayel méé dilo nwaa a nkon sôñ.

 Munlôm a yéñ i yi nwa ni i njel ini le mudaa a ngwés haba mambod. Mudaa a gwé lem i hééña mambod i lel munlôm. Jon munlôm a yéñ i yônôs ngông ini nwa a gwé.

                                                   Yaônde, 27 mpuye 2011
                                           Nkam Pondi Pondi
http://antoinepondipondi.blogspot.com





LIÔT SITOK



LIÔT SITOK

         Ingéda bôt ba kôba ba bi neebe gwélél mambén ni biniigana bi Hilôlômbi, ba béé ba boñ i mam Hilôlômbi a mbat bo le ba boñ, ba béé ba añngap. Hala wee ba bé ba ti Hilôlômbi ndoñol i mam ba mboñ kikii sômbôl Hilôlômbi.

         Ba bé ôt sitok inyuule bon ba mee ba bé nlama yi i mam ba mboñ i jôi li Hilôlômbi yag Hilôlômbi a nlama yi i nson u nséla ni lelaa u nséla. Hala wee mam momasôna ma nlama tagbe ikété mapubi ni maliga.

         Liôt sitok li nlona nsañ. Jon bôt ba kôba ba bé ba gwé banga hémle. Inyuu hala nyen Hilôlômbi a bi ti man mee yi ni pék le a niñ ni gwéha. Jon man mee a bi yoñ Hilôlômbi kikii mbôgi yé inyuule bikéhene bi bôt bi nyi bé le u yé i ba u ba habé.


Yaônde, 13 hilônde 2010
                                                                                           Nkam Pondi Pondi
http://antoinepondipondi.blogspot.com

Ngéda I nwéhél



Ngéda I nwéhél


              Base i sôkbôk i nniiga man mee le a nlama yônôs i yom i mpémél i nyo wéé.

            Hilôlômbi a bi gwés mut jon a bi heg nye. Jon i yé longe le u bôn bé ilole u bôn ndi u yônôs bé.

            Mut a nla bé yônôs i yom a mbôn le i kola inyuule a ta bé Hilôlômbi. Jon u nog le  pot ni boñ mam ma ima.

            I mut a ngwés yi Hilôlômbi a nyi le a nla pam Hilôlômbi bebee. Jon i mut a nhoñol le a nla yônôs i yom a mbôn le pénda a ba bé, i mut nu a ngwés le bôt ba bégés nye ndi ki a yé ndigi hégél i Hilôlômbi.

            Base i sôkbôk i nniiga man mee le a nlama bat Hilôlômbi nwéhél ni mut wé libôk. I jam lini li bé bôña i ngand ngwo i nwaa bôt ba kôba ba nje. Bôt ba kôba ba bé yoñ ndak le i bôdôl i kel ini i pam i ngand ngwo i nlo i nwi u nlo, Hilôlômbi a hôla bo le ba jôp habañ ni njel béba.

            Libat Hilôlômbi nwéhél ni mut woñ libôk li mboñ we le u ba mut suhul nyuu, mut a nyi le a nlama kééne bot i ntel wéé.

              Libat nwéhél li mboñ man mee le a nyi le ndigi Hilôlômbi nyen a yé mpubi.

            Bôt ba kôba ba bé bat Hilôlômbi nwéhél ni mut wap libôk inyuule ba bé yi le mut a nla ba peles, hala a mboñ nye le a ba bañ ngôk i ke bisu.

            Ngéda i nwéhél i bé boñ bôt ba kôba le ba kônde gwés Hilôlômbi inyuu bi longe bi mam a mbôñôl bo.

            Ngéda nwéhél i bé boñ bôt ba kôba le ba niñ longe niñ inyuule ba bé nigbene i tôl Hilôlômbi nu a bi heg bo.

                                       Yaônde, 28 dipos 2011
                                       Nkam Pondi Pondi                                                                                                              Http://antoinepondipondi.blogspot.com


NJEL YI



NJEL YI

Yi i yé i bana soñnda i mam ma yé héhla. Soñnda i nhôla we i yi nog mam, i yi tehe mam, hala  wee u mbana yi .
Mahoñol ma ñwee ma nhôla we i bana yi ni i njel ini le u nla ti maông ngobol. U nla  bokye njôhge, ndutu, sôksôk maséé, nyemb i ke bisu.
Bilem bi lam bi nla kena we i bana yi . Bi mboñ we le u yi tehe, u yi nog, u yi nôgda.
Yom to yada i ta bé ngwa. Jon  u ha bañ ñem mu, u téñ bañ ñem mu . Ingéda wa yi gwel nyuu yoñ, hanyen wa nog biniigana bi Hilôlômbi.
U nlama tééda le, yi yon i yé mut.

Yaôndé, 27 hikañ 2011
Nkam pondi pondi
http : //antoinepondipondi.blogspot.com



NEEBE



NEEBE

Di nla kobol i bug ini ni kal le hala a yé mut a nkit mahoñol mé ni maboñog mé i boñ ngim jam. Neebe i yé hémle. Jon mut a nla neebe le Hilôlômbi nyen a yé Ntohol liten li mee inyule nyen a bi hôla jo i yémbél i bôt ba bé jôs litén li mee gwét i Ngog Lituba. Jon Hilôlômbi a bi ti Bambombog ba nyi nye ngui le ba sayap bon ba mee, ni ki le, i man mee a nkôs bisai bini a mbet ndigi bet ni bet to ibale bo a nneebe bé Hilôlômbi inyule Bambombog ba nsayap nye, ba nneebe Hilôlômbi. Litén li mee li nla niñ ikété nsañ, gwéha, mahol ingéda li nneebe Hilôlômbi. Inyu hala nyen a bi ti man mee yi ni pék i ôô bisélél gwé, bee gwé i ke bisu ingéda i man mee nunu a nneebe ke ni Hilôlômbi. Lineebe Hilôlômbi hala a nkal bé le di lep gwom basôgôl bés ba bé bôñôl kikii bo matibla més, bijek gwés, mabogog més ma mam i ke bisu. Inyu hala ki nyen mut a nla neebe gwélél Hilôlômbi. Hala wee mut a nla neebe libag jé li nkol isi Hilôlômbi. Mut a nla neebe libag jé li nkol. Jon u nog le, to me je mbiñmbiñ, to me je mbañmbañ, me yé ndigi nkol i Mamug ma Njambe. Mut a nla neebe le niñ yé i yé ntééyag i ke bisu. Inyule i mam ma mpémél nye a nhoñol le Hilôlômbi nyen a nkit hala. Neebe i yé gwéha. Jon u nog le, ñem u lama yol ndi a sooba nwa. Ngim muda i nla neebe le i sém nyen a yé nlô wé i ke bisu. Maange a nla neebe le a mboñ sukulu i ke bisu. Mut a nla neebe lipém, bibégés, nwéhél, likébél, tel i nson i ke bisu.

Mu i njel i nyen i yé longe le u bôn bé i lole u bôn ndi u yônôs bé. Jon u nog le, hinuni hi ngwiina makôô, mut a ngwiina i nyo. U nyila ñyômôg mut, mut bôt ba nyan, mut a nyét bé i ke bisu.

Yaôndé, 20 matôp 2010
               Nkam PONDI PONDI
http://antoinepondipondi.blogspot.com