jeudi 26 octobre 2017

NDIMBHE


NDIMBHE

 

Niñ i mut i mboñ nye le a mbat mambadga ma tihba niñ yé ni i gwom bi nkéña nye. Jon a nke i mbog inyuu i bana ndimbhe tole a nke i base.

Mbog ni base bi yé gwom bibaa. Inyuule mbog i nyibil bilap, mbog i niiga we le u yéñ lelaa ngim yom i nke, lelaa u mbeha kon, lelaa u nla pam i sôñ  i ke ni bisu. Base yo i niiga we inyuu kii wa ke bé yag Hilôlômbi i mbus nyemb yoñ, inyuu kii u nhémle i yom u nhémle, inyuu kii u nlama boñ  longe i ke ni bisu.

 

Mbog  i nhôla mut  le a niñ longe ni njel ini le  a ñôô bisélél gwé, a nyi sal bijek le a wo bañ njal, a nyi nyuu mut le a laa bañ bee bi matibla i ke ni bisu.

Base i nkal we le Hilôlômbi a bi heg mut i pôna yé hala wee mut a nlama yéñ i nog Hilôlômbi, i yi biniigana bi Hilôlômbi ni mambén ma Hilôlômbi i ke ni bisu.

Mbog i nsélés boña woñ kikii yag base i nsélés boña woñ. Mbog i ntihba ngim yi ni pék inyuu i hôla mut ni mambadga mut a mbadba. Base i ntihba ngim yi ni pék inyuu i hôla mut ni  mambadga mut a mbadba ma ma mbénge bé mbog. Kikii hihéga mbog i ñunda we le ibale u nje ngim bijek, wa kon bé ngim makon kikii bo kwashiorkor i ke ni bisu.

Mbog ni base bi nkiha inyuu mut a gwé longe soñnda inyuule mbog ni base bi nhôla mut i nog niñ yé, i yi i gwom a ntehe ni bi a ntehe bé.Mbog i nla bé timbhe mambadga momasôna to base.

 

Yaônde, 22 matjel 2009

Nkam PondiPondi

http://antoinepondipondi.blogspot.com

 

SÔKBÔK


SÔKBÔK

 

Bôt ba kôba ba bé yéñ i yi jôi li nwet a bi tohol bo gwét ingéda ba bi solop i Ngog Lituba. Ba bé badba lelaa to ikété maséé, ndutu, manoodana, makon,njiiha, béba, longe i ke ni bisu ngim ngui, ngim yom ya ba i i nhôla bo, i i nkôm bé bo mbus, i i nti bo botñem le ba tabé botama, i i ñunda bo le niñ i ngi keneg ni bisu. I mam mana mon ma bi tinde bo i hémle le Hilôlômbi a ba ni bo,a yé ki ni bo  i homa ba yé.

 

Liyééne liHilôlômbi li tane  ndigi bé i ndap bôt ba ñoñol nye ndi ingéda ba nsoohe nye a nkôble bo. Yom yokiyo i nla bé yémbél Hilôlômbi. Jon base i bôt  ba kôba i yé base i niñ le mut a nlama bé hoñol le ingéda ndutu i mpémél nye, wee Hilôlômbi a tabé  ni nye. Mut a nlama bé ha i boña wé le ibale bo ngap yé i nla habé hôla nye ni i mam ma nkwél nye, wee niñ i mal nye. Inyuu i boñ le loñ mee i bana liada ni Hilôlômbi,nyen bôt kôba ba bé kwee bon bôôlôm. Yak Hilôlômbi a ti bon ba mee mambén le ibale ba ngwélél mo,  ba ba ngwélés, ba niñ longe niñ, ba téñés bé libag jap  i ke ni bisu. Jon Hilôlômbi a bé i ñem i hikii man mee. Bôt ba kôba ba bé sébél bé jôi li Hilôlômbi yanga.

 

Yaônde, 06 hilônde 2009

Nkam PondiPondi

http://antoinepondipondi.blogspot.com

 

 

 

 

 

KON NI MBÔÔ


KON NI MBÔÔ    

Mut a nniñ bé le a kon bé ni le a mbôôp bé i mbus kon wé.

Ingéda mut a nson njonog, hala wee mahoñol mé ma tabé ñwee, a nla nog waa minsôn i ke bisu. Yom yokiyo i nkon habé nye ngôñ. Yag hémle yé i nyeng. Ingéda bôt ba kôba, bôt ba matibla ba bé béna gwélél mabui inyuu i bap i mut a nkon. Mabui mana nson wap i yé le minsôn mi ntomb. Ba bé gwélél ki môô le ba ha i homa mut a nog njôhge i ke bisu. Jon bôt ba kôba ba bé gwélél bee inyuu i mélés makon.

Bôt ba kôba ba yi ki le hémle i nla hôla le mut a mbôôp. Hala a bé nson u ngim bôt le i bôt bana ba bé sal ndi ba yik le bee bi ntibla. Jon u nog le : libag libui li bikai ndi a nyila bee bi likañ. I bôt bana ba nhémle Hilôlômbi bon ba nlo i tibil mut a nkon inyuu i mélés kon wé. Ndi i bôt bana ba mbôdôl bagal inyuu i yi too i kon unu, Hilôlômbi a gwé i méé mahoñol inyuu mbôô i mut a nkon. Hala wee Hilôlômbi nyen a nyi to waga mbôôp tole heni. Hémle yoñ i gwé bé jam jokijo ni mbôô woñ ingéda u nkon. Hala a nkobla bé le u bana bañ bôdôl ni i bee mut matibla a ntiina we. Hala a mbénge libag li ngañngañ ikété matibla.

I bôt ba nlo i soohene we i njel hémle le u mbôôp, hala a ngwés bé kal le u ntohi inyuule tohi i yé ngim yom ipe.

Yaônde, 05 maye sép 2009

Nkam Pondi Pondi

http://antoinepondipondi.blogspot.com

 

LONGE NI BÉBA


LONGE NI BÉBA

            Njee a nkit le ini i yé longe tole i yé béba ?Inyuule ingéda mut a njôp i sabe ndi a yôñ yom i babe nye i saa i yom i, hala wee a mboñ béba. Ibale bo ndi a nsaa i yom a nyoñ, hala wee a mboñ longe. Ingéda bôt ba kôba, munlôm a bé yi bé mudaa ibale bo a mbat bé nye libii.Ingéda ba nkal le longe i yé i yom i yé kunde le u nla boñ ndi béba i bag i yom i yé kila, hala a ntinde bés i nog le mbén yon i yis bés longe ni béba.

            Bôt ba kôba ba bi tehe kikii Hilôlômbi a bi tohol bo le baba bañ minkol inyuule libag li nkol li yé béba. Jon Bayemlikok a bi sal nson wé.Hilôlômbi  a ti bôt ba kôba yi ni pék inyuu i yi longe ni béba. Jon ba nsébél nye le Batuupék. Hilôlômbi a unda bo le longe yé i yé mba ni mba ikété maliga. Jon ba nsébél nye le Kimaltjai.Inyuu i boñ le bôt ba kôba ba hôya bañ kii i yé longe ni kii i yé béba nyen Njombongo a mpôdôs man mee. Bôt ba kôba ba bi jôp i base i sôkbôk.Inyuu i tééda ni gwélél biniigana bi Hilôlômbi. Ba bé yi le ngim bôt i gwé bigwel moo, mahoñol map ni maboñog map mabe bi ntinde bo i kek le i mam map ma ma yé longe i ke ni bisu. Jon bôt ba kôba ba bé bégés loñ mee. Jon u nog le : kiñ loñ i yé kiñ Hilôlômbi. U nogog ki le : mut a nje njék ndi mut a nje bé loñ. Mu i njel i nyen u nog ki le : gwelna gwelna bileñ bi nyôl. Inyuu hala nyen ba bé yil man mee ni bilem bini le : gwéha, maliga ni ômsiñ. Nu a nyi i homa longe i yé ndi a tjél yo, wee a yé mbodo. I mut a nke i njel longe a now bé.

 

 

Yaônde, 22 hikañ 2009

Nkam Pondi Pondi
http://antoinepondipondi.blogspot.com

Hipa


Hipa

 

Di nla kobol i bug  ini ni kal le hala a yé ngim likenge inyuu i yémbél mam ma niñ momasôna. Jon u gwé hipa hi gwét, hipa hi nteba, hipa hi hikuu hi ane, hipa hi jôs liyep i ke ni bisu.

 

Hipa hi tabé bun. Inyuu hala nyen u nlama ba mut a nyi ôt mahoñol, mut a gwé soñnda, mut nu a yé le boña wéé a nwaa bé sal. Jon u nog le: hipa hada, mbek ibaa, wee u yé jôñ.

 

Hipa hi ntinde we le u yén péé inyuu i boñ le u ba bañ  jôn mut.

 

 

Yaônde, le 21 biôôm 2004

 

Nkam pondi pondi

 


 

 

 

LITÉÉDA BOÑA WOÑ


                            LITÉÉDA  BOÑA WOÑ

 

         Boña nyen a nti oda. Jon i bug ini le boña i nlôl i bug ini le boñ. Boña a nla kon inyuu ngandag manjom. Ndi mut a nla kéñ le boña wé a kon bañ ni ngim maboñog, ngim mahoñol i ke bisu. Boña a uñ kikii hikii yom i gwé niñ. Inyuu hala nyen mut a nlama sélés boña wé. Hala wee mut a nlama añ bikaat, a nlama kwel ni bilôg bi nsañ, a nlama boma bôt bape ingéda a nke i ngim biboma i ke bisu. Mut a nlama béna je tjobi, bikai ni nyo milik. Mut a nlama bé yén homa wada, a nlama ke like li isi kikii hihéga, mut a nlama bé yét i lel ntel wé, mut a nlama bénge mbôô i ñem wé i ke bisu. Mut a nlama bénge minkañ mi matjél. Liyot li yé libe. Tjél hiun ni jomol. Tjél yag nduña le ma boñ laa, ma bana kii, ma niñ laa i ke bisu. Tjél maog ni siba.

 

 

 

                      Yaônde, 25 matjel 2010

                                                                     Nkam Pondi Pondi

http://antoinepondipondi.blogspot.com

 

MAKIDIK INYUU I KÔSNA MONI NI I PÉMÉS MONI


MAKIDIK INYUU I KÔSNA MONI NI I PÉMÉS MONI

 

Loñ yokiyo i nla bé niñ ibale bo ndi i mbok bé i mam loñ i nlama boñ. Jon loñ i nlama hôlôs, i nlama kôôba, i nkwélél i ndap baôma ba loñ i ntep mbén i mapanga ma moni. Mbén i mapanga ma moni i nkal kikii loñ ya kôsna moni ni kikii loñ i nlama pémés i moni nunu. Ingéda ñane loñ a nyoñ makidig i yis loñ kikii mbén mapanga ma moni  ya ba  i nwi unu, nyen likôsna ni lipémés moni mi loñ  bi mbôdôl.

 

Ingéda mut a ngwés pémés moni to i boñ to imbee jam, a yé héhlak i bok mam mé i pémés to i jubus. Hala a yé nlémél inyuu ngim ndap bôt, ngim litén, ngim nlôñ, ngim ntôñ, ngim iñngin, ngim loñ i ke bisu.

 

I yom mut a ngwés boñ to i yom loñ i ngwés boñ bi nlama bôga longe i njel makidig inyuu i kôsna moni ni i pémés moni.

 

 

Yaônde, 06 kondoñ2017

Nkam PONDI PONDI
http://antoinepo

BÉGÉS


BÉGÉS

 

            Bôt ba kôba kikii ba ntehe i jam Hilôlômbi a bi bôñôl bo i Ngog Lituba le ba yémbél gwét ni i bôt ba bé gwés le ba jôp i base i baôm mbom isi, nyen ba bi yoñ makidig le ba nti nye mayéga. Bôt ba kôba ba tehe le Hilôlômbia yé i ngii biloñ gwobisôna, a yé i ngii gwom gwobisôna, a gwé liyééne. Jon ba nsébél  nye  le Libôg li nkumndum.  A yé konangoo. A yé bebee ni bôt bobasôna too u yé banga mut, too u yé ngoo mut i ke bisu. Jon bôt ba kôba ba bé tubul nye tjémbi di malok.  Inyuule Hilôlômbi a nti we bot-ñem, a yé longe. U ti nye mam moñ momasôna. Jon bôt ba kôba ingéda ba mmal masoohe, ba nkéne i ngén ini le:nginda hibee i hi jek batôle. Hilôlômbi a mboñ we le u ba ikété maséé ingéda u mbégés nye. Jon bégés Hilôlômbi hikii kel, u gwés Hilôlômbi ni ñem woñ wosôna ni nyuu yoñ yosôna. Hilôlômbi a tjôô bé we, a sayap we, a gwel we i woo, a boñ le u nkee bisu, a ti we yi ni pék le u ôô bisélél gwoñ, le u bañ bee gwoñ, le u nuñul bijek gwoñ, maog moñ, bisélél gwoñ ni bee gwoñ ni nkoñ isi. A ngwés we.

 

 

Yaônde, 02 kondoñ 2017

Nkam PondiPondi