dimanche 19 janvier 2014
DISI DI NGOMIN
DISI DI
NGOMIN
Mut a ñoñ mbai le a nla nyo malép ma yé hisi hé, le a
nla sal bijek mu hisi hé, le a nla oñ kumba, le a nla néñés bilém i ke bisu.
Inyuu i boñ nye le a pamna bañ mindañ ni bôt bape i jam li isi nyen bôt ba kôba
ba bé bel i e ini le hikéñ ték le ba yik minwaa mi nkoñ tole hihénd inyuu
minwaa mi maoñ. Hala wee loñ ni maloñ ba nlama yi nwet isi. I nduña ini i bé le
mut a njôp bé i yañan bum ni ki le hikii hi kokongo ni i héé iyiyimba. Hala
a yé nlélém jam ni ngomin. Hala wee ngomin a gwé disi. Disi di ngomin di yé mbogog.
U gwé disi di ngomin di yé libai tjon ba nsébél le
domaine public de l’État. Di yé nya ibaa :
1)
Bihégél bi disi di ngomin tjon ba nsébél le domaine public naturel. Ngomin a
nla bé nuñul disi tini. Tjon di yé tuye, gwañ tuye, lom, gwañ lom, lép, gwañ
lép, titimba, mangen, dikôa, tataba, ngoa, gwom bi yé ikété hisi i ke
bisu ;
2)
Miñoñok mi disi di ngomin nwon ba nsébél le domaine public artificiel. Mu disi
tini nyen u gwé minloñ, manjel, mbaa minloñ, mbaa manjel, miñyaanga, minkoñ mi
mashin, biôngba, minkôô mi linyuma, minkôô mi nsinga u nsooga i ke bisu. Ngomin
a nla bé nuñul disi tini.
3) Disi di
ngomin di yé jam jé tjon ba nsébél le
domaine privé de l’État. Ngomin a nla nuñul disi tini. Tjon di yé mandap, disi
a nyoñ bôt le a nsal nson loñ, disi bôt ba nhek bé le ba gwé bé kaat isi i nlôl
ngomin, disi ngomin a nsomb i ke bisu.
4)
Mam ma disi ma yé
mbogog inyuu hala nyen u sôga i tison u
somna i sabe. Jon hikii mut a nlama yi mbén inyuule mbén i yé i ngii bôt ba
binam ni i ngii ngomin. Mut a nla bé yoñ to kadal to je disi di ngomin. Hala a
yé nlélém ni disi di mimpay mi ngomin. Disi di ngomin di nhôla ngomin i sal
nson inyuu bon ba loñ, i leege bon ba loñ ni le ngomin a sal longe nson.
Yaônde,
12 kondoñ 2014
Nkam PONDI PONDI
http://antoinepondipondi.blogspot.com
MBOG NDOG TJOK
MBOG NDÔG
TJOK
Ingéda Ndôg Tjok ba nyodi Égiptô ba bi
lona ntoñ. Ntoñ u u gwé makala maaa.Likala li bisu li yé yimbne i Hilôlômbi, i
yôhne ibaa i yé litén, i yôhne iaa i yé Um. Ngim bôt i nsébél le nyum hala
wee nyuu Um. Yon I yé mbog nkoda ntoñ. Ntoñ i gwé ngim libañag. Hala wee ngim
liyañ ipôla Hilôlômbi ni mut binam. Mbog I yé litééda matiñ ma Hilôlômbi. Mbog
nkoda ntoñ i ntat mambén, mbog matuk i yé ane, mbog Mpôô Bati i yé bisônda.
Litén li mee li gwé ndigi mbog yada. Mbog nkoda ntoñ i gwé matén ma saambog. Matén
mana mon ma bi yap lom juu, mon ma yé le: ndôg Tjok, ndôg Njee, ndôg Tindi, lôg
Ngônd, lôg Baék, ndôg Kobe ni ndôg Nen. Nomba saambog i gwé ngim ngobol. Sondi
i gwé dilo di saambog. Nkoda ntoñ nye a
yé ipôla Mpôô ni matén ma mbog matuk. Kikii di mbôg kal le ntoñ i yé ngim liyañ
ipôla Hilôlômbi ni mut hala nyen yak mbombog a yé ñyaanga ipôla basôgôl ni
bayômi. Ingéda di mpot le litén li mee li gwé ndigi mbog yada hala wee li gwé
bañ bisu, ngog bisu. Mbombog a yé kuu ngom hala wee a gwé sai ni biog : a nla
og ingéda bilim bi nkwo kikii hihéga ; u njop i yañan bum, u mbot mut jam,
u nke wañan nwa ndéng i ke bisu.
Ingéda ndôg Tjok ba bi nyodi i Ngog
Lituba, ba bôdôl kat minkoñ i gwét bini gwon ba nsébél le gwét bi Mode Sop.
Nwet a bé kena litén li ndôg Tjok a bé Mbilla Nkuu nu ngédi yé i bé le Basông.
Mu kikii ba bé ke ni bisu ba ada le man Tônd wada hala wee man Banjee le Lôôha
Masee nol bilém ni yééna baa ba Esaaga
Kam man Ndôg Béa. Ni nye a tjelene yaabum yé Basông na Nkuu. Jon i u i Basông ba Nkuu a bi
see i man Tônd nunu joo. Kikii kekela i ñye a ti Nyandôm wé Esaaga Kam ño i man
Tônd. Mu maséé ma Esaaga Kam a ti Basông ba Nkuu Ngond Ndôg Pôl litén li lôg
Ngé. Wee Basông ba Nkuu a bi bat nyandôm wé Esaaga Kam lilañ li mbog. A ti nye
mbog matuk. Bibôdlene bi Tjok inyuu mbog matuk. Basông ba Nkuu nyen a yé
mbombog bisu I mbog matuk.
Ibôdôl
yokel nyen Ndôg Tjok ba gwé mbog nkoda ntoñ yon ba nsébél ki le um ni mbog
matuk. Mut a yé ño mbog nkoda ntoñ ba nsébél nye le Uum. Mut a yé ño mbog matuk
ba nsébél nye le mbombog.
Yaônde, 05 kondoñ 2014
Nkam
PONDI PONDI
http://antoinepondipondi.blogspot.com
LIBAK LI BIEEM
LIBAK LI BIEEM
Mut a nla bé niñ le a emel bé. Bôt
ba kôba ba bé kobol bieem. Mut a nla emel jam inyuu i bok niñ yé, jam likot
masangô, jam le Hilôlômbi a mpôdôs nye i ke bisu. Kikii bôt ba kôba ba bé yi bé
kobol bieem jon ba bé ke i Ngambi le Ngambi i toñol bieem gwap. Ndi yom di nyi
yo ini le Ngambi i nkomol bé Hilôlômbi.
Hala wee mut a nloo bé Hilôlômbi ngui, pék, yi i ke bisu. Mu i njel i nyen u
nok le: Ngambi i bok wek u bok. Hala
wee ibale mut a ñañle we ngim jam, tibil yi i homa maliga ma yéne. Hala wee u
nlama sélés boña woñ le u ba bañ nkol i ngim mut le i mut nu nyen a kahal kena
niñ yoñ. U nlama ndigi bôdôl ni
Hilôlômbi hala nyen base i sôkbôk I niiga man mee. Ingéda u ñemel hala wee boña
woñ a nsal, hala wee Njombongo a nla pôdôs we. Hala wee u nlama bégés mambén ma
Hilôlômbi Nwet woñ.
Yaônde,06
maye sép 2013
Nkam PONDI PONDI
http://antoinepondipondi.blogspot.com
Inscription à :
Articles (Atom)