JÔI

JÔI

            Hikii jôi man Basaa a bé ti man, li bééna soso ngobol. Ngéda i hogi, li ñañal maséé to ndutu, to soso jam a mpégés mbog dilo man a ngwééne.

I jôi di mpôdôl hana, a yé nkén jôi a njôp i ndap bôt. I jôi ki lini, li bé tiba ndigi ni man munlôm inyule nyen a bé a ntôôs bum, kikii ngén kôba le, ntôô man mayiha man isañ.

Man muda a bééna bé ngim jôi. Jôi li isañ jon a bé a nhômna tole jôi li nlô wéé ibale bo a nke libii. Kikii  hihéga  man muda nu NTAMACK a ngwal, a gwé bé jôi ba nsébel nye le Ngo NTAMACK, hala wee ngond  NTAMACK. Ibale bo, bon bôda ba NTAMACK ba  ntôl ndi NTAMACK  a bag mut ñoamb , ba nkahal séblene i bon bôda bana ni njel môi ma banyañ.

 Hala kikii môi ma bééga mape bisai , mape biog, jon man Basaa i lole a nti man jôi a bé a kés  ngambi i nya i yéle, ngim môi i bi tjé i ngim mandap mahogi inyule ma bééga biog. Man Basaa a nke i ngambi ingéda nwa a yé jém inyu i yi le man nu a ngwéé a ba i niñ. I ngéda Man Basaa a nyéñ mu i gwom bi, i yom a nléba i yé itéédana lisol le tee i pam i yaa man (hala wee dilo ditan inyu man mulôm , dilo dina inyu man muda) hanyen to nje   mut (bonge ni bôda ) a bé nôgôl i jôi bayi ba bi léba. I  yimbne ini ba bé léba i bééna soso ngobol. Mut a yé a pohol jôi li mut, ha nyen a oo nye man.

Môi ma bé ke i  ngéda i ni mam. Bôt ba bé o bé mut man yanga , a ba bé mut lihaa, wee a yé mbombog, wee a yé kiñe, wee a yé banga yéé liwanda. I jôi ba o mange, mange a nyi inyu ki ba oo nye i jôi li yag litén inyu ki ba o i jôi li. I ngéda mut a yé kunde ha nyen a oo man ni hini gwom bipe môi. I ngéda kôba, ndi isoñ a biine we nwa, ndi nwa woñ nu a gwal man, u gwé bé kunde i oo man nu jôi le tee isoñ a wo.

Ligwé, Sôble,  Jôi

I ngéda man a mpam le yaa yé i yé len (hala we dilo ditan inyu man mulôm, dilo dina inyu man muda) , ba nyoñ malép ma ba bé nughene nye, nye nkéñéé man.  Ba kôp i ngii nyôl, malép ma kôp nye   i nyu .Sôble yé i. Ha nyen i bôt ba bé ha, ba, nyi i jôi ba nti man.

NGÉDI  TOLE   NGUU

Mut nyemede a nla leñba  ngédi tole nguu. Bôt ba  nla ki leñ  mut  ngédi tole nguu inyu unda libag li mut nu (minson nwéé minlam to mimbe). Jon ngédi i yé yimbne ba nkônde mut i  jôi ba bi o nye./.

³ Ndôg Tjok ( Banit Ngii)

³ Ndôg Tindi (Hôgbe Maloñ)

³ Ndôg Njee (Hotbe li loñ)

³ Lôg Ngônd (Bam Njok)

³ Ndôg Kôbe (Pôla maloñ)

³ Lôg Baék ( Miñyéé mi Kôi)

³ Ndôg  Sul (Ntumba Tôñ)

³ Ndôg Batjék ( Ngônd i Njok)

                                                     Yaônde, 02 kondoñ1983

                                           Nkam Pondi Pondi

                                                                                       http://antoinepondipondi.blogspot.com