Vidéos Mai 2012

http://www.youtube.com/watch?v=2K_GbWDXKSE&list=PL3A341D907D000FF2&feature=plpp_play_all

NGOO MUT

Di nla kobol i bug ini ni kal le hala a yé liyep li keñi. Hala wee ngi bana i gwom bi yé we nseñ inyuu niñ yoñ.

I mut a nyi bé sélés boña wéé ndi a bag yengi a yé ngoo mut. Kii i mboñ le mut a ba ngoo?  Inyuu kii  mut a nla ba  ngoo? Di mpôdôl hana inyuu mut a gwé moo mé mo imaa, makôô mé imaa le mbôô i  nténga bé nye.

Ngoo i nla bé ba ni i mut a yi tééda nko ni yad i bôt bé ba kôba. Inyuu le nko ni yad bi mboñ mut le yom to  yada i nene bé  nye nkén. Nko ni yad bi mboñ mut le yi i bôt ba kôba i nimil bañ. Yom mut len a gwé i sal i yé i kônde  yi i bôt bé ba kôba. Jon u nog le yi i  ngi kônde i nteg bé mal.

Mut a nla bé ba ngoo ibale bo ndi a nyi mbog yé inyuule mbog i nyibil bilap. Ibale mut a nyan mbog yé a yi le a yé ngoo to ibale bo a gwé bigwel moo. Inyuule a yi bé gwélél  bigwel  bi moo bi. Jon u nog le: ba nkés bé mbog i ngii mbog. Hala wee u nla bé yi to gwélél yañan mbog le yon i yila mbog yoñ. Hala wee u nyila wang mut. Mut nu a ngwés bé mahol méé to mahol ma loñ yéé.

Mut a nla bé ba ngoo ibale bo a nyi gwélél yi yé. Jon bôt ba kôba ba bé gwélél toga inyuu i yi mam. Inyuu hala  nyen u nog le yi yon i yé mut.

Ngoo i nla bé ba ni i mut a tabé yengi. I mut a nyi le kel i hi yek ngi jam, a nhôô bé moo i tôl inyuule a nyi le hikii jam li gwéé i wéé nkôm kel.

Iloa man mee a bi bog mam méé ni i nduña ini le yom to yada i yiñba bañ inyuu hala nyen a bé nyôs nyuu i nson.

Ngoo i yé soso kon inyuule hala a nkobla le mut a gwé bé yi, hala wee a nyi bé sélés bôña wéé, hala wee a nyi bé bog mam méé to yi tééda mo. I ntén mut u, i mpot bé i ti bôt. Hala a yé  nlélém inyuu loñ.

Man mee a hôya bañ mbén bisu Hilôlômbi a bi ti bôt ba kôba i Ngog Lituba ingéda a bi hôla  bo i yémbél i bôt ba bé jôs bo gwét le ba jôp i base i ôm mbom isi, i mbén i yo ini le: man mee a je bañ bijek, a nyo bañ maog ma loñ i ñane nye tigale a yila nkol i loñ i. Mbén i yôhne ibaa i Hilôlômbi i nkal le: man mee a nuñlene bañ biték gwé mut a tabé man mee.

Mambén mana mo imaa ma ñunda  bés le biték Hilôlômbi a bi ti man mee bi gwé lihat. Jon man mee a nlama bé ba ngoo mut.

Masoda ni nu a nkil hi kokok.

Yaônde, 09 matôp 2012

Nkam Pondi Pondi

http://antoinepondipondi.blogspot.com

Lien vidéo

http://www.youtube.com/watch?v=T1LQUzjONzY&list=PL9BCD6B8B3217F758&feature=plpp_play_all

YAD

Di nla kobol i bug ini ni kal le hala a yé mam ma mpôôna, ma bag mbogog i nya i yé le u nla tééda mo ni gwélél mo i ba bé ndutu yokiyo. Kikii hihéga i keilibog tole i ngim nkuu i ke bisu.

Yad i yé ngim homa i biine gwom le ingéda u ngwés yoñ yom yada tole u ngwés gwélél ngim yom, u nlôôs bé ngéda i yéñ i yom i. Hala wee nson woñ u ntelep bé inyuule u nyi bog i mam moñ u nsélél. Yad i mbéna ba le i homa banga mbombog matibla a yé, a gwé ngim pes mbog le ibale kon u nai, a nkena nkonkon nyoo. Iloa hala nyen man mee a bé niñ. U gwé yad i keibog, yad i nteba i ke bisu.

I mut a nyi bog mam méé nyen a yé ngwélés.

Yaônde, 18 matumb 2012

Nkam Pondi Pondi

http://antoinepondipondi.blogspot.com

NKO

Di nla kobol i bug ini ni kal le hala a yé gwom (bikaat, mapep i ke bisu) bi nlôl i ngim mut, i ngim lihaa, i ngim nlôñ i ngim ntôñ i ke bisu. Iloa u bé u gwé nko i ngé. Hala a béé ngim homa Bangéngé ba bé tééda gwom gwap ba bé sélél, bi bag lisol le to njee bé nyen a nlôô nyoo. Jon u gwé nko i bitidii, nko i makiñ, nko i um, nko i mahunge i pes bôda i ke bisu.
I loñ i nyi bog mam méé i gwé nko inyuule nko i yé kikii mbôgi le yom to yada i nimil bañ. Nlélém ni mut binam. Inyuu hala nyen u nog le yi yon i yé mut.

Yaônde, 18 matumb 2012
Nkam Pondi Pondi
http://antoinepondipondi.blogspot.com

MIÑYéé MI KÔI

Lôg baék ba nonga makala le ba mpam i ngii. Kikii ba nkeneg, likala li bugi. Hanyen bôt ba bet ngandag, bon kikii likala li mbugi, ba toha, ba kahal kwo, ba yilaga kôi ni miñyéé, i bet ba bet bé ngandag, ba yilaga pagi inyuule ba bana bé ngôñ ni nwel. I bet ba bet bé hes, bon ba yégle bôt. Jon ba nsébél bo le lôg miñyéé mi kôi tole bôt ba yégle lôg baék.

Yaônde, 03 kondoñ 1987

Nkam Pondi Pondi

http://antoinepondipondi.blogspot.com

N D U M B

Ndumb i mbôdôl ni sai i ndumb, hala wee likoda li ndap bôt li mbôg i tagbe lo ba naña ndumb yomede.

Batata ba bé ba gwéé le, ibale bo ntôô mut u bi wo, ba na­ña ndumb yéé, ibôdôl dilo bôô. Ndumb i nla ki tagbe i mbus ngandag ngéda.

Ndumb i mbôdôl ni nsul. U nla ba, to dilo diaa tole dibaa lo loñ i nkodba.

Ba ntéé ngeñ bôt ba nlona nsul inyuule, i kel ngand yomede nsul u ta bé. Bambombog botama bon ba gwéé hop.

Nsul u gwéé pand ibaa, pand bisu, i tja mapil i nwet a bi wo, a bédlag bôt tole i tja mapil ma nwet a naña ndumb. Pand yôhne ibaa bôt ba nlo i nsul yag nwet ngand, bôt ba a mbédél bé to jam, le i kel yag bo ba bana yag nye a ke a timbis bo.

I mbus nsul, ba ntjôle bôt ba nsul ni bijek ni maog i ba bé le ba bemb ngand. Bijek bi nsul ni bijek bi kel ngand bi yé gwom bi baa.

I kel ndumb, ba nkal le, ndumb i sém i yé. Bambombog ni ba ñuum ba nyodi ma ndap map ni mai i moo ni bibot, bo di ke i ndumb i sém.

Ingéda ba mpam, ba njôp i kumba, ba yén, ba yoñ maog ma biibe, ba ti bo, ba nyo.

Nwet ndumb a nyoñ hop ingéda loñ i koda, a unda bo lilagle li isañ. Ibale bo ndañ u ta bé, sai yon i ntagbe. Ndi ibale bo ndañ u yé, loñ i nyén inyuu i kôp nsañ.

Ndumb i gwé mahop kikii héga le, mut a nwo, mut numpe a jôp mu ikété bum, a kahal boñ mam. Ingéda ba naña ndumb, ba nkal i mut nu le, a gwé bé jam i bum ini, a héya kôô wéé, yom i ta bé nye mu.

I bot ba mbénge mahop, ba nke ba bénge kikii i mut nu a nsal. Ibale bo a bi bel makondo, a nsal kakaô, ba nla kal bet bum le, ba nwas nye a je i gwom bi, ba nti nye ngim ngéda. Ingéda likak li, li nyon, a nyodi i bum i.

Ibale bo, bum i nyégle ni miñôô, mi nkéba ni mababa. Nwet bum a ntjôle loñ ni bijek (Bambombog, banyandôm, bakil, bôda ba loñ, bi ngond bi loñ, i ke bisu).

Kikii héga bi bi nlémba ni bi ba ntjôlna bot yômi. Ba nkap i gwom bi i noñnaga ni matén, bi yômi ni mi nlambag. Ba bé ba toñol mahop ndi ba bôdôl je.

Ba nkap i gwom ba nkôôba, i noñnaga ni matén, ba kap nlélém inyuu hikii litén.

Ba nkébél bakil ni banyandôm. Banyandôm ba nlona banga mapanga. Nkil a gwé ngond yéé, a nlona kembee yada. I mut a yé nwet ndumb, ba nti nye nyoo i jéé litén, bel ni tôl kembee. Je i yé i mal ndi sai i bôdôl.

Mbadga: I nwet a nlôôs ndumb ni nwet bum b'a ba yé jam jada ?

Jee a kôli ni naña ndumb ?

Nlôôs ndumb le nlôôs ndumb, nwet bum le nwet bum. Ba ta bé jam jada. Nwet bum nyen a kôli i naña ndumb.

Nwet bum a nIa kal le bum ini, ndi tata nyen a naña ndumb. A yé a kal nye le, naña ndumb, me nlôôs ndumb tata tole ndumb manké.

Ba nti mañ litén kôp le a naña ndumb. Yag mañ litén a nke i naña mimañ mi matén mape ni bambombog. Hikii homa mu, kôp i mbéda.

Teéda Longe (T.L.) Ndumb i yé likôp nsañ i ndap mut a nwo ni kaba gwom

bi bum ni téé ntôô mut i nyégle i ño isañ.

Ibale bo ndañ u ta bé i ndap bôt, pil u tabé. Ndi inyuu ti i mut a nwo lipém, la kikii nyek a bi je gwom bi bôt, bon béé ba nla naña ndumb inyuu i jés bôt.

Nkugi i bum nyen a mpot ndumb ingéda mbombog a ta bé i bum. Nyen a naña ni lôôs ndumb.

I kel ndumb i tagbe mut a nla habé lo maéya.

Ndumb i yé lisuk li maéya.

Nkugi i bum u yé mañ i bum.

Yaônde, 03 kondoñ 1987

Nkam Pondi Pondi

http:||antoinepondipondi.blogspot.com