I bôt ba nigil liaa,
kei i nia ti we nwi u liaa, ba nyis bés le hala a nlel hikôô hi hidun hada hi
nwi le nkoñ i bi gwéé.
Ntén hégél i bisu tole mintén mi bihégél bi
bisu bi béé minsola mi bihégél bi gwé pog.I mbus, bi bi yila mintén mi bihégél
bi gwé bipog. I len ini bipes bi dimamana bipog bi niñ di bibebela ba nléba, bi
yé ntéédaga ikété nwind biték di gwé didun di tan di nwi, bihégél bi gwé bipog
bi gwé didun di baa ni mbôgôl bôô i
nwi, binuga bi bisu bi gwé mbôgôl samal dikôô di nwi, binuga bi gwé ño ni binam
bi gwé mbôgôl tan dikôô di nwi. Yom di nyi yo ini le bihégél gwobisôna bi bi
pam bé i nlélém ngéda.
Bihégél
bi mondo bi bi nla niñ ni masoda ma sehge hala wee i bet ba bé lôs tole
makenge, ba bi Iôôs bilem gwap mboda yap. Yak i homa bihégél bi bé niñil i bi
hôla ipe i la kônde ba i niñ inyuu kônde bôl.
Ibale
bo ndi u nyoñ jis, u nléba le ngim binuga i niñ ikété lép, i gwé 24 ma mis kikii bo méduse. Binuga bipe
bi gwé bé libim li mis lini i pam bi bi gwé mis imaa tole jada. Hikii ndek munui
nlona longe jam i pam liada li nlanga jis ni malémôke ma jis. Hala a mboñ le
mapubi ma mbol homa wada. Hala a bi bôña ki ni ñem ni mapabai. Ngim binuga ñem
wap i gwé ndigi hôk yada, bipe ñem wap i gwé hôk ibaa i pam binuga ñem wap i
gwé hôk ina. Mut binam ñem wé i gwé hôk ina.
Inyuu hégda mbén lisehge,
niñi bi bôdôl ni dimamana di bihégél, i mbus ha tjobi di malép, i mbus yap
binuga bi nla niñ ikété lép ni hisi, binuga bi niñ hisi,i mbus yap kôi i pam i
mut.
Gwal
i nhôla ngim bihégél le bi laa niñ to ibale bo bi tabé lôs. Hala a nla bôña ni biyin
bi bihégél bi bi ntep balôm bap ba ba gwé bilonge bi biyoyoma bipog(gènes) bi nlôl mangôdô
ma manum (spermatozoïdes).
Hala wee lem i nlôl i gwal. Jon u nog le, man
ka bibaba(bikoo) kikiinyañ. Hikii yom i nniñ i gwé ngim lem (bôt kii binuga
kii bie).
LELAA
NGIM NTÉN HÉGÉL I NYILA NTÉN HÉGÉL I PE?
I jam
lini li nla ndigi bôña ni mabén ma nlôôs bilem bi nlôl i nkañ bi gwom bi niñ ni
libag li gwom bi nkena i jam lini. Yoyoma i pog (gène) yon
i ñane ni unda ngim lem. Yoyoma i pog i nla heñla. Hala a
nla lôl ni diyimbil
(enzymes) di di nsal bé nson wap kikii yôha kel. Jon u ntehe njok
hobi i bi nimis mabal mé. U nléba le ñyéé u gwé 96% diyoyoma bipog bi mut, ngwo
i gwé 75% diyoyoma bipog bi mut, ngim bie bi gwé 33% diyoyoma bipog bi mut.
Yoyoma i pog i nla unda bés kikii ñem i nhéñha le ñem i ibag i gwé hôk yada i
bana bihôk bibaa ndigi inyuule yoyoma i pog i mboñle ñem u bana hôk yada i nhéñha.
Di
nsugus i nkwel wés ni kal le boña
mut nyen a nhôla i nog malo ma mut i nkoñ hisi. Hala wee boña
mut nyen a gwé niñ i mut, yi ni pék
Yaônde, 29 hilônde 2008
Nkam
PONDI PONDI
http://antoinepondipondi.blogspot.com
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire