jeudi 26 février 2009
NYEMB NI NIÑ BI YÉ ISI ANE I HILÉMB
Nyemb i yé ngim yom ikété niñ. Jon di nlama ti yo ngim ngobol inyu i yi kii i yé nyemb. Nyemb i tabé yom u nla bag.
Niñ i yé maboñog momasôna, libag ni mahoñol ma tihba bés.
Ane i nyôña ndigi ni lôs. Ndi iloñ ititigi i jôlag gwét likenge (didon).
Nkwel nlam ni suhul nyuu bi sangal ni tômbôs mam. Bi nla boñ le we le u kônde ba i niñ.Jon u nog le,hinoo hi ntombga hon hi nhéya pos i nwii. Hala wee mut bibug bilam nyen a nje mam malam.
I yom i lona nyemb i ba bé jam. Mut a nlama yoñ tat ni i yom i pam i nyo wéé. Inyule i mam di mpot mon ma nyelel mahoñol més. Jon u nog le, i nyo i nje ndôñ, won i ntjal hilôba. U nogog ki le,bisai ni biog bi nlôl hilémb. Mut a nlama hiel hilémb ngandag ngélé lole a mpot. Jon u nog le, hinuni hi ngwiina makôô, mut a ngwiina i nyo.
Hop u gwé minwaa. Jon u nog le, hop u gwé bikuum ni mabé. U han mut nyemb, i mut nu a wo toi, wee u nyéñ nyemb yoñ. U boñog mam malam, bôt ba konog maséé, ba podog, wee wa kôs bisai. Jon i yom ya pam i nyo woñ, yon ya ti we niñ tole nyemb.
Yaônde, 01 matjel 2009
Nkam Pondi Pondi
http://antoinepondipondi.blogspot.com
NDIMBHE
Niñ i mut i mboñ nye le a mbat mambadga ma tihba niñ yé ni i gwom bi nkéña nye. Jon a nke i mbog inyu i bana ndimbhe tole a nke i base.
Mbog ni base bi yé gwom bibaa. Inyule mbog i nyibil bilap, mbog i niiga we le u yéñ lelaa ngim yom i nke, lelaa u mbeha kon, lelaa u nla pam i sôñ i ke ni bisu. Base yo i niiga we inyu kii mut a nwo, inyu kii wa ke bé yag Hilôlômbi i mbus nyemb yoñ, inyu kii u nhémle i yom u nhémle, inyu kii u nlama boñ longe i ke ni bisu.
Mbog i nhôla mut le a niñ longe ni i njel ini le a ôô bisélél gwé, a yi sal bijek le a wo bañ njal, a yi nyuu mut le a laa bañ bee bi matibla i ke ni bisu.
Base i nkal we le Hilôlômbi a bi heg mut i pôôna yé hala wee mut a nlama yéñ i nog Hilôlômbi, i yi biniigana bi Hilôlômbi ni mambén ma Hilôlômbi i ke ni bisu.
Mbog i nsélés boña woñ kikii yag base i nsélés boña woñ. Mbog i ntihba ngim yi ni pék inyu i hôla mut ni mambadga mut a mbadba. Base i ntihba ngim yi ni pék inyu i hôla mut ni mambadga mut a mbadba ma ma mbénge bé mbog. Kikii ihéga mbog i unda we le ibale u nje ngim bijek, wa kon bé ngim makon kikii bo kwashiorkor i ke ni bisu.
Mbog ni base bi nkiha inyu mut a gwé longe soñnda inyule mbog ni base bi nhôla mut i nog niñ yé, i yi i gwom a ntehe ni bi a ntehe bé. Mbog i nla bé timbhe mambadga momasôna to base.
Yaônde, 22 matjel 2009
Nkam pondi Pondi
KILA
Hala a yé ngim mbén i i nsônga we i boñ ngim jam, i ntuga we i gwel ngim jam i ke ni bisu. Kikii ihéga u gwé kila i bijek hala a nla ba ngim kon ndi ba nsônga we i je ngim bijek i ke ni bisu. Ibale u hôs kila wee u ntamba i jam u gwé le u mboñ.
Ngim bikila bôt ba kôba ba bi yigle man mee gwo bini lee:
1) Ba njô bé mim ingéda jop li yé i ngii;
2) Mange a naña bé libila;
3) Mange a nyén bé i ti mimañ mi bôt ;
4) Mim i pa i njôp bé ikété ndap, bôt ba nyééne;
5) Muda a bé je bé binuga bi yé i mbak ;
6) Muda a bé pot bé i ti bôlôm ;
7) Muda a ntém bé soñ;
8) Munlôm a mpot bé maéya a ñee ;
9) Mut a mbép bé nlal le majô mé to sôgôl wé a tééne;
10) Mut a nidba bé nyemede;
11) Mut a nhol bé ndap juu;
12) Mut a nke bé yag mbombog moo nso;
13) Mut a nlôô bé i mbus ntôô mut (i yii i yééne tole i téé bitéédéé);
14) Mut a ñoñ bé hua juu;
15) Ngama ôwa i yé kila ;
16) U nyil mut i wom, u nkindba ki nye mintol?
Dingônôg di tane bé i yañan mbai. Jon u nog le, kila hilôba i tane bé i yañan mbai. Hala wee u nlama neebe i boñ mam u nkop bôt ba yañan mbai tole i yañan loñ ba mboñ. Inyu hala nyen u nlona bañ bilem bi bi nténga bo.
Yaônde, 08 matjel 2009
Nkam Pondi Pondi
KII I YÉ LIMBÔÔP ?
Kon u yé ngim sañ. Mut a mbôôp ingéda a nsôô bé kon wé. Jon u nog le, u sôô kon, u wo wo. Hala wee u nlama kal mut matibla i yom i ntéénga we. U nlama neebe i kon mut matibla a nléba we. Jon mut a mbôôp ngim kon, ngim jôhge, ngim lem i ke ni bisu. Mut a nla mbôôp ingéda mut a ngwés nyemede ni mut wé libôk. Mut a nlama bana bot-ñem ni mut matibla ni i bee mut matibla a ntiina nye.
Mut a mbôôp ingéda a nog bé jôhge minsôn to i pes mahoñol, ingéda mut a ntjél nyemb le niñ i ngi konog nye ngôñ. Ingéda mut a nje bilonge bi bijek nyuu yé i mbat nye le a nlel bé balal ba ndamba (bijek bi minsôn, bijek bi bombo, bijek bi mahoñ, bikai, minso, môô ni bitatam) .
Yaônde, 02 matjel 2009
Nkam Pondi Pondi
http:/antoinepondipondi.blogspot.com
NTOHOL
Hilôlômbi nyen a yé ntohol inyule nyen a bi tohol bôt ba kôba ingéda bôt ba bé jôs bo gwét. Nyen a yé ntohol inyule nyen a bi ti bôt ba kôba yi ni pék inyu i ôô bisélél gwap. Nyen a yé ntohol inyule nyen a bi ti bôt ba kôba yi ni pék i sal bijek gwap inyu i kéñ le jal i nol bañ bo. Hilôlômbi nyen a yé ntohol inyule ingéda sôñ i nta, le u nlômbôl nye mam moñ, u kal nye le, bada nyoo, u bii i nginda hibee hi i jek batôle, a nkôble we.
Hilôlômbi nunu nyen ba nsébél ki le Bayemlikok, Batuupék, Kimaltjai ni Njombongo.
Yaônde, 31 kondoñ 2009
Nkam Pondi Pondi
http://antoinepondipondi.blogspot.com
LIBII
“U bii ngond i nkwo ti i loñ, wee mut a bag bé we nyoo”.
Ibale mut yina a yé we homa, a nla bé nwas we le u kwoo i bee. Libii li nlona mahol, liada i pôla mahaa i maa. Jon u gwé libat libii, ndômbôl ni jubus muda i ndap yé libii.
Libii li yé ngadag mintén.
A) LO BAKANA BA MBENGE BA BÉ LO
1) Mut a nkun muda
Libii li bé tagbe haana le: ingéda muda a yé jém, mut a nlo, a ha nye hikom, a kal le: ibale muda nyen a gwé munu i jém lini, nwa wem nu. A mbôdôl hôl (kembe, binuga, bihônd, pombe bas, siba, gwom ngandag).
Mange nye ngi ki ke libii, a nti nyôgôl wé kembe libogol (nyin ntômba), nkil wé, kembe tjiga (nya) ni maog.
Ingéda isañ ngond a nsayap ngond yé wee ngond yé i nke libii.
2) Isañ ngond a mbôn mut ngond yé
Isañ ngond nyemede, a bé a gwés mut tole a tehe le mut nu a yé nlam, a yé ngwañ mut tole yom pe i nlélém nye inyu mut nu, ha nyen a nsébél nye, nye a ntagbe, a bôn nye le a nla ti nye nwa. Ibale i mut nu a neebe, a nti nye nwa. Gwom bi likil bi nyiga tagbe i mbus.
3) Mut a nla bii le isañ to manyañ, to mut mu lihaa jé a nwo
Yom a gwé le a yoñ i muda nu, a yiga kahal kena likil ni bisu, ibale gwom bi bi yégle isañ to manyañ le a nti. I mut a nyégla i muda nu, ndi muda nu a gwal bon, i bon ba ingéda BAKANA ba bé ngi lo, i bon ba bobasôna ba gwé, i mut a bi wo nyen a yé isañ wap.
4) Ingéda mut a nol mut (man munlôm) loñ pe
Ingéda bôt ba ngwés le gwét bi juba bañ, ba béé ba jubus manôgla inyu i boñ le nsañ i ba ndi ba ti bo bi ngond bi baa.
5) Kôkôba
Ba nyandôm ba bé ba ti we muda tole u kadal.
6) Ingéda muda a nhoo wo tole a nhoo bé gwal man
Ingéda muda a nhoo wo we, bakil boñ ba nti we muda numpe.
Ingéda muda a nhoo bé gwal we man, a nla kal basañ le, ba ti nlôm muda numpe inyu gwélél nlôm bon.
7) Linyaa
A yé ntén libii haana le: ibale mut a gwé ñamb ndi nwa wé wada a gwésna ni mut numpe ka yé le ba la hahé sôô, ha nyen nwet mbai a mbat bo le ba nyila linyaa. Ndi ibale ba ngwal man isañ mbai nyen a o nye jôi.
B) INGÉDA BAKANA BA MBENGE BA BI LO
Kikii BAKANA ba bi lo, ba kal le bôt ba sem ha bañ bôda hala, ni niñ i héñha. Muda a nlama ha bé ke libii nye ngi bana jôm li nwii ni mintan (15). Ha ni nyen libat libii yag muda li bi bôdlene, ndi munlôm ni muda ba nôgla ndi ba ke yag nyañ bo isañ.
1) Munlôm a nyoña muda (hala wee a ngwés muda)
A nyoñ nye, a kena i mbai yé. I banga bôt i yé mu lihaa li, ba nti gwom teele ba tômbôs likil, ba yég muda. Ha nyen i mut a nyoña muda lôñ ni isañ, ba yégle ba mélés i yom yosôna i mbéda inyu likil. Ibale basañ ba nlo bé leleña likil, i mut nu a mal je muda.
2) Muda a nke libom
Hala wee mut a bat bé nye libii, ndi a mbôône munlôm. Ingéda muda a yé a tehe mut, a yé a gwés nye, a mbôô i mbai isañ, a nke a yén yag i mut nu, we a mal ke libii. Ibale bo basañ ba gwés, ba nke leleña likil, i gwel ngond yap le ba huuna yo. Ha ingéda i nyen likil li mbénge habé isañ man.
I banga bôt i yé mu lihaa li, ba nti gwom teele ba tômbôs likil, ba yég muda. Ibale basañ ba nlo bé i leleña likil, i bôt ba, ba mal je muda.
3) Libat libii
Ni nti pôs minkongo (makas) ni maog mape (lingag li wai, nku biye), moni inyu i hék pôs. Ingéda ni mal kôôba i gwom bini, ba naña kel i ti pôs. Ingéda ti i nyén, i mut u nlona (isoñ tole mañ mut mu litén), to isañ ngond to mut u nlona a nla yoñ hop. Ingéda hop u mbôdôl, nti pôs a nyoñ hop, a kal bo inyukii a yé ha. Ha nyen isañ a nsébél ngond yé nye nye le ibale u ngwés mut nu u yoñ pôs. Ingéda muda a nyoñ pôs a nti isañ hala wee a neebe. Ba mbamb moo. U nhég i pôs u nti, hala wee u nti ki moni. Ha nyen bakil boñ ba mbôdôl yi we. Ibale lihaa li muda li yé ha, li nyo maog mape ( pôs i yé ntéédaga yag isañ muda). Ba nla kal we i gwom u nlama ti likil, ba nla kal we le, kenek ba yiga timbhe we, ba téé we kel.
Nkak likil
Moni isañ ngond a ntamb we tole gwom bipe.
Bijek bi loñ
Bebee le bi yé gwom bi yé nhéklag le mut a nti.
Hihéga : siba, bas, siga, ngobi tjéé, bakwade, nsiyô, nyaga, maog, ngôi, minkandô to pôndi tjobi.
Bijek bi loñ bi gwé bijek bi bôda, bijek bi bôlôm ni bijek bi wanda. We nyen u nti likak i kel ni nla bomna inyu hop u likil u yén.
Hop likil
I banga bôt ni mimañ mi bôt u yé u lona ingéda ba ntamb likil, ba nla bat le ba nôgla kikii ba nla ti gwom gwobisôna ingéda mut a gwé bé.
Ingéda gwom gwobisôna bi mal tiba, manôgla malam ma ba, ha nyen ba nti we muda. Ni ntéé i kel ni boñ kaat libii i lôg Ngomin.
Bijek ni maog bi yé ki, ni moni ndiyô inyu bôt ba nke i telep mbôgi. I mbus kaat libii ha nyen ba ntéé i kel ba nke i yéga muda i mbai nlôm. Ha nyen yag libii li base (inyu bôt ba base) li yé li bane.
Basañ ngond ni banyañ ba nke i yéga ngond yap ni ngandag nkus. Hala wee ba ñuge ngond yap. Mahaa ma nhogi, ma ma gwé gwom.
Ingéda bisu nyen bo pôs konji ba bé ba ba i kel ngand. Ba ntjôla bakil bap, ba kahal huu, ba yiga sayap ngond yap.
I mut a tabé i base, ingéda ba mal boñ nye kaat libii, a nhuna i wé nwa i mbai yé, a nlôôs ngand tole a nlôôs bé ngand. Ibale bakil bé ba gwé gwom, ba uge ngond yap.
Me nyéga mahôla ma:
-Mbombog NGINJEL BASOGOG
-UM TJOCK Jean
MANGÉN MA LIBII
1) Ngond i ntémna bé nlénd i lôg.
Ngobol: Ingéda ngond i mbol yag basañ bé, ba nlama leege nye longe ni tibil emle majelek mé.
2) I mut a noñ nwa i lôg, a nlo bé.
Ngobol: Ingéda u gwé bé bigwel moo i jam i kôli ni jo wa la bé bana jo.
3) Ba ntjilil bé muda bijek i ndap.
Ngobol: Mut a ntjél bé i yom a ngwés.
4) Mut a nlugna bé nyañ ni ngond nwa.
Ngobol : Mut a nwas bé tik yom inyu yanga yom.
5) Baa ba Ñyéé ba nol nlôm.
Ngobol : I bôt ba nyi we bon u nlama kon woñi.
6) U oñ ñamb bipes bibaa, u hamba hikuu disemel.
Ngobol : Ingéda u mboñ ngim jam, u nihbe i jam.
7) Mut ñamb a ke bé
Ngobol : Ntôô mut i noye bé.
8) Bibom bi hiluñ bi mbéna bé bii nwa.
Ngobol : U nlama heñ ni wemede inyu i mam ma mbénge we.
9) Nkol mut u nwaa bé han libii.
Ngobol : Mut ngandag hop a mboñ bé banga jam.
10) Nwa Tulag a legel nlôm lihuu, li koba nye ni njimngañ.
Ngobol : U nlama yoñ tat ni bibug bi mpam i nyo woñ.
11) Kiina-kiina a nôhla nwa Lôt.
Ngobol : Mut a nlama yi kit jam ingéda i kôli.
12) Muda ngandag balôm, a lep sel tjobi.
Ngobol : Mam ma yé ma nai mut, a nyi habé i jam a boñ to i njel a nlama noñ.
13) Muda nyen a nsôha man, nye yag we u nog, yag we u ntehe.
Ngobol : Ingéda ba nyis we i yom i tagbe, u nhel habé.
14) Nlôm Suluk nyen a kal nwa, nye to u ntehe bé me wee me yé i njañ libal.
Ngobol : Ingéda bé ni mut ni béna ke homa i boñ jam, ha nyen ingéda we u nke, u nkéne nye i ngén ini.
15)Biliya bi Lipot a ba a hééba mintôm mi libadô, mi lémlag nyemede, mi lélém bé baa.
Ngobol : Ingéda mut a nkap ndi a yii ni bôt ba wim ndi likap jé li lémlag nye, li nlélém bé bo.
Yaônde, 17 matjel 2009
Mkam Pondi Pondi
NJEE A YÉ HILÔLÔMBI ?
Bôt ba kôba ba niiga bés le Hilôlômbi a gwé liyééne, a bag ki mut. A nla om mbu wé mbog yosôna. Won ba nsébél le Njombongo. Kikii Hilôlômbi a yé mut, a ngwés i bôt ba ngwélél nye, a yé maséé ni bihégél gwé, a mbén béba ni bisat.
Hilôlômbi a bi yis bôt ba kôba jôi jé inyu i tibil yi nye. Jon hala a yé longe le u yi jôi li Hilôlômbi ndi u yi ki gwélél jo.
Hilôlômbi a yé Bayemlikok hala wee a nla yémbél mam momasôna, nyen a nyi mam momasôna. Jon ba nsébél ki nye le Batuupék.
Bôt ba kôba ba bé yi le Hilôlômbi a ntôñ ni bo jon ba bé yugyana nye nduña yap yosôna. Nyen a nti niñ, nyen a nkit le i len ini a nyoñ we. Nyen a nsayap i nwet a ngwés inyu hala nyen u nog le njee a ngwal nu man. U nog ki le, ba og bé nsaaibag.
Nyen a bi yémbél i bôt ba bé jôs bôt ba kôba gwét i ke ni bisu. Jon u nog le, u nôñlag mabal, u nyo bé nsuk lép. Hala wee u bénge bañ maboñog ma bôt tiga le u boñ bé longe. Jon u bôdôl ni Hilôlômbi. U ba bañ ngog baagene inyu maaisoñ to mut woñ libôk. U tam bañ yom i maaisoñ, u ke bañ maaisoñ jôñ, u nip bañ. Ingéda jam li mboñ we, u bénge ibale bo we bé nyen u yé ni njom. U téénga bañ yig muda to man nyuu inyule Hilôlômbi nyen a ntat bo. U yi lômbôl Hilôlômbi mam moñ, a kôble we. Nyen a bi bot libii li munlôm ni muda le ba bana matam. Hilôlômbi a bi gwés bôt ba kôba jon a bi ti bo yi ni pék le ba ôô bisélél gwap, le ba sal bijek gwap, le ba ba kunde ibale bo ndi ba ngwélél mambén mé. Jon ba nsébél Hilôlômbi le Kimaltjai inyule maliga mé ma yé nlélém tjai di tjai. I mam a mbôn a nyônôs mo. Jon we nyen u yéñ Hilôlômbi. U kon bañ woñi.
Inyu i mam mana momasôna nyen bôt ba kôba ba bé kal le Hilôlômbi a yé i ñem i hikii man mee.
Maboñog moñ ni mahoñol moñ mon ma yis we Hilôlômbi.
Yaônde, 15 matjel 2009
Nkam Pondi Pondi
LINGWAÑ LI WIM
Hala a yé ngim likot masangô i nneebe bôt ba yé bet lihat li bañ hala wee bôt ba gwé bigwelmoo, bikei bi nson, lingwañ li hisi ni i gwom bi nla niñis mut.
Di niñ len i ane i lingwañ li wim ni i njel ini le ngandag bôt i nla bé niñ ibale ba nkôs bé nsaa i nlôl bo ni i bôt ba gwé lihat.
Lébla i nuñul ngui yé i nson yak tik lihat inyu niñ. Ngui i nson i yé nkus kikii bombo. Ba ñôt ngui i nson ni kilok ndi ba hegeg bombo i kilô. Jon nsaa i nkiha ni libim li ngéda ba ngwélél ngui i nson. Ndamba nkus i gwé nsongi i nson wosôna. Pes nson i yé nsaag mu ikété i nkus ni ini pes i nson i tabé nsaabaga.
Lébla i tabé nkol i ngim mut to nkol i biték, ndi i nwet a ñane mangeñ méé ma nson inyule a nsomb mo nyen a gwé niñ yé i hikii kel. Ngui i nson i gwé pand ibaa, pand bisu ngui yomede, pand i yôhne ibaa ñañ tole liniñig.
Kii i yé tik lihat? Tik lihat i gwé bigwel moo, bikei bi nson ni i gwom ba ngwélél inyu i bañ bigwel moo bi yondo, bikei bi nson bi mondo ni i gwom bi mondo ba ngwélél. Bi pand bini bi yé libot nson, matam ma nson ni lihat li nson.
Lihat li nson lini li nhôla i bana nkus i yé tik lihat. Tik lihat i nla ndigi ba i ngéda ngim bôt i gwé ndigi ngui yap i nson. Ingéda tik lihat i nhol, nson bi lébla u nkeñeb, nsongi bi lébla u mbôl, semkwep: tik lihat i njéle ngandag bôt. Ingéda tik lihat i nhol ngandag hala a mboñ le yak nseñ u nhol ngandag. Nseñ i nla ndigi hol ngandag ibale bo ngui nsaa u nson i u nsôs ngandag kikii yak nseñ i nhol. I hôk i yé i pôla tik nhat mut ni lébla i kônde keñeb. Ngim mbén i nkal bé bititigi bi nseñ ndi mbén i nkal i nsaa bititigi ba nlama saa lébla.
Mahol ma bitik bi mihat ma nkônde pémsan ipôla bitik bi minhat mi bôt. Nseñ u bitik bi mihat i yé le ngandag bilébla bi nyéñ i sal ndi tik nhat mut a nlama nuñul nkus longe ndamba i lel tik nhat numpe ibabé nye le a sot. I jam lini li nla ndigi bôña ibale bo ndi a nkap nson i bilébla ni i njel ini le bikei bi mbôdôl sal nson i bilébla.
I pémsan ini ipôla bitik bi minhat mi bôt i ntinde bo i kônde kap i nson bilébla ni bikei i lel balal ba ndamba. Mahat ma bañ ma gwé ngui ndi ma nhee ngandag moni. Ma nhôla tik nhat mut le a nuñul nkus wéé longe ndamba ndi hala a nhige nye le a nuñul ngandag nkus i ngandag bibôm.
I bôm ini i ngwés bé le yom yokiyo i kéñ nyunga nkus makas ma hisi momasôna kikii ligwé li mbog, mbén, bikila, mahoñol ma bôt, hémle i bôt i ke ni bisu. Jon nkus wotama won i gwé nseñ kikii moni. Inyu hala nyen u nog le, i mange a bééga hikamba hi nyik, nyen ngwo i noñ. U nog ki le, mut moni a net nkaa nlama.
Mbagda i yé le, b’a yom yosôna i nla yila nkus ? B’a mut binam nyemede a sôk bé yila nkus inyu lingwañ li wim? Ingéda mut a nkon, a nkôhna bé mahôla inyu matibla méé i pes i bilôg bi nyañ. Ndi a yé a wo, moni mi nene inyu majôna méé(nkuu mim, matôa ma mim, bijek, maog i ke ni bisu). Lingwañ li wim li mboñ bôt le ba nogna bañ ngôô. Li nlona wim. Mut a nsébél habé maisañ i je. Hikii mut a nhoñol ndigi nyemede i mbombom yéé, nwa tole baa ni bon. Mut a gwé ndigi mahee inyu lingwañ li wim ibale bo ndi a gwé lihat.
Lihat li bañ : moyen de production Lihat li nson : travail accumulé
Tik lihat : capital Libot nson : création du travail
Tik nhat mut : capitaliste Matam ma nson : produits du travail
Yaônde, 16 mpuye 2005
Nkam Pondi Pondi
http://antoinepondipondi.blogspot.com
SAT
Di nla kobol i bug ini ni kal le ingéda mut a nhémle ngim ôñba tole ngim tidii i ke ni bisu, le i ôñba i tole i tidii i, i yé Hilôlômbi ni ki le Hilôlômbi a yé ikété ôñba i tole ikété i tidii i nyen ba nkal le mut a nhémle sat.
Ingéda mut a nhémle sat, hala a nkobla le i sat i, i gwé i nlélém ngui kikii Hilôlômbi, i sat i, i nsal i nlélém nson kikii Hilôlômbi inyu i mut a nhémle yo.
Yom di nyi yo ini le sat i ta ndigi bé ôñba tole tidii, i nla ki ba ngim mut ni i njel ini le, ingéda mut a nkit i ñem wé le ngim mut i nloo nye i pes i yi, pék, base i ke ni bisu le ibale bo kikii ihéga a nla bé je bijek ibale bo ndi a nyo bé maog ma mut a ntehe le a nloo nye. Hala wee i mut nunu a yilna nye ngim sat inyule a ngwés maboñog mé.
Mbén Hilôlômbi i nkal le, u je bañ bijek, u nyo bañ maog ma loñ i ane we tigale u yila nkol i loñ i. Ingéda u neebe ni hémle maboñog ma ngim mut, wee a nyilna we ngim sat. Ndi u hôya bañ le hikii loñ ni hié libél hi kôp.
Di nsôk ni kal le,yôi nyen a kal njé, nye a njé ké béñba, ibale u mbéñba bé kindba.
Yaônde, 18 matjel 2009
Nkam Pondi Pondi