LIYOÑ HOP I TI BÔT

                                 LIYOÑ   HOP   I    TI   BÔT

Ingéda basôgôlsôgôl, nso mut u bé pot bé i ti. Mudaa a bé pot bé libai jokikijo. A bé sooga nlôm mahoñol méé.

Bot ba bé yén bitinga bitinga, i noñnaga ni ma ndap map ma bi kôkôwa ni mababa map. Hikii mut a nyééne i mut a gwé kunde hop i mbus.

Bot ba bééna kunde hop bo bana le : Mbombog, ñuum, mpôdôl mut, ngéngé, mañ litén ni ntôô mut. Hop u bé yoña ki ingéda i ni nkuu ligwéé.

Bana bôt bape ba bé sooga ba pôdôl bap mahoñol map inyuule

ngén basaa i nkal le: man nuga a ntôp bé lihan.                                                

Mbombog a bé kile a om jai ni maange wéé tole man wéé, i unda le a mbugi béé. Wee i yom ba nkit a neebe yo. Bambombog ba nla ti nye hop, ndi nye a mbat bé hop. A béé a bana ngaba. Yom di nlama tééda i yé le, ba nkit bé mbombog hop to ibale bo hop wéé u yé mbe, le tee a mal pot.

Hop u bé béé tjagatjaga. Hop u bé le, ibale bo ba ntjag hop i ti, tole mut a mbad mbadga, bôt ba mom nwee, ba nog lisuk jé li hop.

Mut a bé a ba le, litjagag jé lihop li ntimba hop wéé. Ha ni nyen, bôt ba hogi ba bé ba kal nye le: yén isi.

Ingéda ba nkal mut le, podog, wee a nyi hop.

HOP   INGéDA   MUT   A   NWO

Ibale bo mut a nwo, njee a kôli i yoñ hop inyuu i toñol niñ yéé ? I mut a nyégle i bum nyen a ntoñol le mut wéé a nwo kii, a konog kii ? ibale bo a konog ndigi nso kon, a nkal le, a konog.

Ndi ibale bo ba ntohga le ba nol nye, a nkal le mut wem nunu a nwo, ba bi jés nye mbôñ, a sôô ndi me nyi béme njee a mboñ i jam lini. Mu kikii a pamag i mbédgé, bape ba nkal le nyen a nyoñ kon (hala wee a nwél i mam méé).

I ntén mut i, ibale bo i nene hala, ndumb yéé i ta béé maéya momasôna ma mélél ha.                                                                                       

Ibale bo i mut a nwo, a boñog bé bibéba bi mam, ha nyen i mut a nyoñ hop a ntoñol niñ yéé, a nkal le : i maange nunu a bag maange biliya,  a mbii nwa,  a gwal bon a nom na nwii kikii sém,  nwii kikii  kaa, a bag bé mut mindañ.

A mpot le, i mut a mbad nye pil, a loo liso moo. A mom nwee.

Ingéda u mpot i ntén hop unu, u ntelep homa wada.

Ingéda u nit mut mbôgi lam, mut a ntimbhe habé we.

Tééda Longe (T.L.): Hala kikii man Basaa a bi kéne ngén le: hinuni hi ngwiina makôô, mut a ngwiina nyo, wee hop u bé yom i matadga ngandag inyuule mut a bé le a pamna mindang ni mut tole a sagne inyuu bibug gwéé.

Jon liyoñ hop li bé bat ngim ngôôba (sukulu) le, bôt ba nkôôba we. Jon mut kôba a bi ti soso mahee i bada hop i ti.  Inyuu hala nyen pék bôt ba kôba i bi nene, i hol ki. Ha nyen ba bi yigle bés mangén i ke bisu.

Jon di tééda le, ngim mahop, boonge bon ba mpot mo, mahop mape, bôdaa bon ba mpot mo. Mahop mape ki, bôôlôm, mahop mape bambombog bon ba mpot mo ni mimañ mi bot.

Jon hop u gwéé bikuum ni mambé./.

 

 

Yaônde, 03 kondoñ 1987

Nkam Pondi Pondi

http||antoinepondipondi.blogspot.com