NDUMB

Ndumb i mbôdôl ni sai i ndumb, hala wee likoda li ndap bôt li mbôg i tagbe lo ba naña ndumb yomede. Batata ba bé ba gwé le, ibale bo ntôô mut u bi wo, ba naña ndumb yéé, ibôdôl dilo bôô. Ndumb i nla ki tagbe i mbus ngandag ngéda. Ndumb i mbôdôl ni nsul. U nla ba, to dilo diaa tole dibaa le loñ i nkodba. Ba ntéé ngeñ bôt ba nlona nsul inyule, i kel ngand yomede nsul u tabé. Bambombog botama bon ba gwéé hop. Nsul u gwé pand ibaa, pand bisu, i tja mapil i nwet a bi wo, a bédlag bôt tole i tja mapil i nwet a nañ ndumb. Pand yôhne ibaa, bôt ba nlo i sul yag nwet ngand, bôt ba a mbédél bé to jam, le i kel yag bo ba bana yag nye a ke a timbis bo. I mbus nsul, ba ntjôle bôt ba nsul ni bijek ni maog i ba bé le ba bemb ngand. Bijek bi nsul ni bijek bi kel ngand bi yé gwom bibaa.

I kel ndumb, ba nkal le, ndumb i sém i yé. Bambombog ni bañuum ba nyodi mandap map ni mai i moo ni bibot, bo di nke i ndumb i sém. Ingéda ba mpam, ba njôp i kumba, ba nyén, ba nyoñ maog ma biibe, ba nti bo, ba nyo. Nwet ndumb a nyoñ hop ingéda loñ i nkoda, a ñunda bo lilagle li nsañ. Ibale bo ndañ u tabé, sai yon i ntagbe. Ndi ibale bo ndañ u yé, loñ i nyén inyu i kôp nsañ. Ndumb i gwé mahop kikii ihéga le, mut a nwo, mut numpe a njôp mu ikété bum, a kahal boñ mam. Ingéda ba naña ndumb, ba nkal i mut nu le, a gwé bé jam i bum ini, a héya kôô wéé, yom i tabé nye mu. I bôt ba mbénge mahop, ba nke ba bénge kikii mut a nsal. Ibale bo a bi bel makondo, a nsal kakaô, ba nla kal bet bum le, ba nwas nye a je i gwom bi, ba nti nye ngim ngéda. Ingéda likak li, li nyon, a nyodi i bum i. Ibale bo bum i nyégle ni miñôô, mi nkéba ni mababa. Nwet bum a ntjôle loñ ni bijek (bambombog, banyadôm, bakil, bôda ba loñ, i ke bisu). Kikii ihéga bi bi nlémba ni bi ba ntjôlna bôt yômi. Ba nkap i gwom bi i noñnaga ni matén, bi yômi ni mi nlambag. Ba bé ba toñol mahop ndi ba bôdôl je. Ba nkap i gwom ba nkôôba i noñnaga ni matén, ba nkap i nlélém inyu hikii litén. Ba nkébél bakil ni banyadôm. Banyadôm ba nlona banga mapanga. Nkil a gwé ngond yéé, a nlona kembee yada. I mut a yé nwet ndumb, ba nti nye nyoo i jéé litén, bel ni tôl kembee. Je i yé i mal ndi sai i bôdôl.

Mbadga : I nwet a nlôôs ndumb ni nwet bum b’a ba yé jam yada ?

Nlôôs ndumb le nlôôs ndumb, nwet bum le nwet bum. Ba ta bé jam yada. Nwet bum nyen a kôli i naña ndumb. Nwet bum a nla kal le bum ini, ndi tata nyen a naña ndumb. A yé a kal nye le, naña ndumb, me nlôôs ndumb tata tole ndumb manké. Ba nti mañ litén kôp le a naña ndumb. Yag mañ litén a nke i naña mimañ mi matén mape ni bambombog. Hikii homa mu kôp i mbéda.

Tééda longe : Ndumb i yé likôp nsañ i ndap mut a nwo ni kaba gwom bi bum ni téé ntôô mut i nyégle ño isañ. Ibale bo ndañ u tabé i ndap bôt, pil u tabé. Ndi inyu i ti i mut a nwo lipém, la kikii nyek a bi je gwom bi bôt, bon béé ba nla naña ndumb, inyu i jés bôt. Ndumb i nlela : 1) ndumb nkol mut tole nsola mut ; 2) ndumb mut nwa wada ; 3) ndumb mut ngandag baa ; 4) ndumb mbombog to ñuum, ngéngé. Ki ndumb i yé hala nyen yag likal ndumb li nhéñha. Ibale mut a bag mbombog, to ñuum, to ngéngé binoga bi mam bi yé mu. Mut a nyég ntôô man, a téé nye ño wé, ntôô u won u naña ndumb. Mut a nyég bum ni ngandag bon ni ngandag baa, a kap bé bum, mindañ mi mpam ipôla mandap, i nwet a mpapla inyu ngaba bum nyen a naña ndumb. Ngala ndumb : bum i nyégla minkembe mi bôt ndi mut a nwo a bag nkii mut. Mut nyemede a nla lôôs ndumb yéé a yii yômi. Ha ingéda i bon ba gwé habé i lôôs ndumb yéé. Mut a nla boñ i jam li ingéda a nyi le i man a ntéé kikii ntôô wé man, a bana ndutu ni bilôg bi nyañ. Ndumb i nyilis we ntôô mut. Mut a nla lôôs ndumb ndi i nlélém ngéda ba sayap nye mbombog.

Yaônde, 02 kondoñ 1987

Nkam Pondi Pondi

http://antoinepondipondi.blogspot.com