NSUL

NSUL U YÉ KII ?

Nsul u yé gwéha ni manôgla ikété likap. Di nla ki kal le, nsul u yé yimbne i likap ikété gwéha ni manôgla. Jon nsul u yé yom man a nlama ti isañ, u gwé bé nwaa letee nyemb yon i nkadal. Hala wee nsul u nkil ikété bum.

Nsul u gwé ki ngobol ipe le, u yé pil. Jon ingéda mut a naña ngand ;ba nsul nye , a nlama timbis nsul u i kel mut numpe a naña i yé ngand.

Ilo di nke bisu, di yi le nsul u ta bé likap ndi to mahôla. U nla kébél mut nu a ta bé i bum yoñ, ndi u nsul bé nye.

1° Nsul ni likap ba nselna hana i homa nunu le, likap li ta bé hikel. Ingéda u nkébél mut, u mbéna ti nye ngélé yada to ngélé ibaa ndi hikii

ngéda bé.

2 ^o Nsul ni mahôla ba ta bé jam jada, inyuule mahôla ma yé ingéda ndutu. Mahôla ma ta bé ki to hikel .

Kikii di mbôg kal le nsul u yé yom man a nlama ti isañ, jon mbadga i yé le, b’a man nyeta­ma nyen a nsul ndigi ? Ndimbhe i ye le: man a nsul ndigi bé isañ. Man munlôm a bé sul nyañ, a su1ug ki isañ. Man muda a bé sul nyañ. Muda nyemede a bé sul nlôm. Nkol u bé sul ki isañ wé.

KINJEE BA BÉ SUL?

Man munlôm, ingéda a bé sul nyañ, a bé sul nye binuga kikii bo njip, yôi ni hiséé.

Man munlôm ingéda a bé sul isañ, a bé sul nye binuga bini le, sô, ngôi, pagi, ñyéé, njéé, mbom nyoo, péé i ke bisu. Isañ inyu lipém li loñ, a bé je bé nyetama. Isañ a mbénge bé ndigi nyetama, a mbénge matén ma loñ yéé. Man munlôm ingéda a mbii, ingéda a nsul isañ binuga kikii bo nyik, isañ a bé a yoñ nsul, a yégla lisok ni ntôb ( mbus nyik i ) .

Yom man muda a bé sul nyañ i bé mala. Muda a bé sul nlôm i gwom gwobisôna a nsal i wom kikii : gwôô , hiônde, matop, i ke bisu. Nsul i muda i bé yimbne i gwéha ni i manôgla. Muda a bé sul ki nyôgôl wé. A bé sul nye mala, miñyaga ni dinyet.

Nko1 u bé sul isañ wé i yom yosôna a no1 ni maog. Di nla kal le a bé sul gwom gwobisôna.

Ibale bo ndi isañ man a nwo, njee man a nlama ki sul ? Kii a nlama boñ? i mut a nyégla bum isañ nyen a nsul.

NSUL U BÉ BAHAL KII ? U BÉ GWAL KII?

Ngi ti nsul a ngwal biog . Ingéda man a bé tjél nsul isañ , isañ a bé le a nim nye ngaba bum. Isañ a bé le a og nye le a bana bé nwa to bon.

Kikii di nyibil nkwel wés, di nkal le, nsul u bé manôgla ni gwéha ikété likap. Di nkal ki le, nsul u yé pi1 . Jon ibale bo u nsul isoñ a nlama bôñôl we soso jam nu a ñunda le u nôgôl nye. Jon di nla kal le, nsul u yé matééda malam bon ba nlama tééda basañ bap. Ingéda man a nsul isañ, isañ a nlama bônôl nye mam imaa.

1^o Jam li bisu, isañ a mbiine man wé nu munlôm nwa.

2° Jam li yôhne libaa isañ a bé a ti man wé nu munlôm ngim mut le a sulug i man wé nu (i mut nu a bé le a ba manyañ wé libum jada tole bo nye ba yé banyañ ibaa).

Ibale bo, ndi man munlôm a nsul isañ, ndi isañ a tjél boñ i mam mana mo maa, man a nyile, loñ i nyi le a bi sul isañ to ibale isañ a bé yoñ nsul u a hoog libu i nyo wé. Hop i bé i pam. Ibale bo nwet bum a nje bé ngond nyetama, loñ i nkal nye le, a ugus man, a sul nye.

Ko1baga ni nsul muda, munlôm a bé le a tjél nsul u nwa, ibale bo nsul u nwa u bé pôna hipôda.

MAYÔÑÔL MA NSUL

Ba bé yôñôl nsul ikété ndap, ba bé yôñôl ki nsul libai. Hala ki nyen ba bé tjiilag nsul i ndap to libai. Ibale bo nsul u ntagbe i ndap ngand i ta bé. Nsul u muda, won u bé ngim ngand kikii nsul matop. Matop ma bé yom lipém. Ingéda muda a nyis nlôm le ngand yé matop i yé len, nlôm a nsébél litén. Ingéda ngand i mbel, muda a nkahal sôhbe, nlôm a mbom.

Ingéda ba ntjél nsul, bôt ba ntoñ le mam ma sangla inyuule, mbog i yé makwo ma ñyéé, mbog i kwog, mbog i nyodag.

JAM INYUU WIP I NSUL

Ingéda mut a nip nsul, bikulum bi yé le bi gwel nye. Jon mut a neebe le, ba nhôla le, ba nkébél nye, ndi a sambla bañ nsul u u kôli bé ni nye, inyuule nsul u nke ni bum, u keneg ni libaba. Jon iba1e we ni mut ni yé, ingéda u nyodi munu i kodol bum, to u yé i nlélém loñ we ni nye, u añ hala kikii likap tole kikii mahôla.

Njangi i yé ntén nsul wada, inyuule ba ntimbhe yo.

B'a dilo tini di gwé, nsul u ngi keneg ni bisu ? Kinjee i mboñ le nsul u nkahal mal ?

1. B'a mange a bé nhélhag le a nsul bagwal bé ? Ndimbhe i yé le : ñii.

2. B'a mange a bé nhélhag i sul mut a nyégle i ño bum?

Ndimbhe i yé le : ñii.

3. B'a nsul u bé ndigi binuga ? Ndimbhe i yé le, nsul u bé bé ni ndorla, ndi u bé ni gwom bi kôli inyuu nsul.

4. B'a muda a bé sul nlôm ?

I gwom bini muda a nkébél nlôm tôbôtôbô libai, kikii bo ngond, matop, gwon bi yé i jés nlôm. Nsul u.

5. B'a nsul u mange i pôla yé ni isañ u bé pil ? Ndimbhe i yé le ñii. Ingéda mange a nsul isañ inya i kôli ni manôgla ni ngwéha yosôna, inyuu bibom bi manôgla mé , ni nsul wé, isañ a biine nye. A nti nye mbiñ mbai le a oñ, a sayap nye. Ndi ibale mange a nsul longe, ndi

isañ a bag a gwé gwom, ndi a tjél bôñôl nye i mam mana, mange a bé a kena i jam li litén. Ibale bo hala a nene mbale, litén li nhige isañ le a biine nye.

Bôt bape ba nkal le, ibale bo mange a sulug isañ i nya i koli, ndi isañ a bôñôl bé nye jam jo kikii jo, mange nu a nla soman isañ i loñ. lbale bo hala a yé maliga, loñ i nkal isañ le,a biine nye.

Yaônde, 02 kondoñ 1985

Nkam PONDI PONDI

http://antoinepondipondi.blogspot.com